Zabytkowy wiatrak jest jednym z dwóch ocalałych z grupy około 100 wiatraków, jakie znajdowały się na przedmieściach Leszna w XVIII i XIX w. Zbudowany w 1728 r., z tego okresu pochodzi koło paleczne oraz większość elementów jego szkieletowej konstrukcji, a także sztąber i mącznica, co potwierdzają badania dendrochronologiczne. Według przekazów ustnych wiatrak pochodzi ze Sławy, a do Leszna został przewieziony dopiero na początku XIX w., gdzie stanął w pobliżu obecnej ul. C.K. Norwida. Na miejsce przy ul. Strumykowej, gdzie co najmniej od XVII w. stały leszczyńskie wiatraki, przeniesiono go w II poł XIX w. Jest to typ wiatraka tzw. koźlaka, którego całą górną konstrukcję można obracać na drewnianym koźle stanowiącym jego podstawę. Mechanizm wiatraka pierwotnie napędzany był siłą wiatru. Po 1945 r. we wnętrzu zainstalowano silnik elektryczny i dokonano przesunięcia żaren z części centralnej na ścianę boczną. Wraz z kompletnym, oryginalnym i sprawnym wyposażeniem jest cennym zabytkiem ukazującym rozwój techniki młynarskiej od średniowiecza do poł. XX w. Obiekt wyremontowano i przeniesiono na obecne miejsce w okresie od czerwca do września 2018 r. Prace sfinansowano z budżetu Miasta Leszna, dzięki dotacji uzyskanej z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zgodnie z wolą ostatnich jego właścicieli, wiatrak uzyskał imię „CZESŁAW” na cześć człowieka, który był z nim związany niemal przez całe swoje życie.

Czesław Owsianny, urodził się 10 lipca 1913 r. w Czaczu. Niedługo po skończeniu szkoły podstawowej, mając zaledwie 16 lat przybył do Leszna i rozpoczął pracę w tym właśnie wiatraku. W wieku 20 lat został powołany do służby w leszczyńskiej jednostce wojskowej. Podczas II wojny światowej pracował jako robotnik przymusowy w Berlinie, gdzie w wyniku wypadku doznał poważnego okaleczenia nogi. Od 1945 roku pracował w leszczyńskim młynie przemysłowym przy ul. Przemysłowej. W 1954 r. z powodu kłopotów zdrowotnych przeszedł na rentę inwalidzką. Nie rozstał się jednak z młynarstwem, gdyż w 1966 r. od Pawła Pajtwerta kupił wiatrak, w którym pracował w młodości. Przez kolejne lata młyn w dalszym ciągu był użytkowany zgodnie z jego przeznaczeniem. Wraz z odejściem Czesława Owsiannego (zm. 21 czerwca 1981 r.) powoli kończyła się historia wiatraka jako czynnego młyna. Do 1983 r. dzierżawcą i ostatnim młynarzem pracującym w tym obiekcie był Kazimierz Kasprzycki. Nieużytkowany wiatrak powoli ulegał destrukcji, a ogromne koszty jego remontu przekraczały możliwości właścicieli. Decyzją Iwony Bandoch (córki Czesława Owsiannego) oraz jej męża Jerzego Bandocha obiekt został podarowany mieszkańcom Leszna.

Czytaj więcej